Lý giải chuyện vì sao con người nói dối và ăn gian

Ai cũng biết rằng , nói láo , ăn lận là những hành vi xấu nhưng có một thực tiễn rằng , nó tồn tại trong mọi từng lớp , ở mọi góc cạnh của cuộc sống... Ăn lận là điều không hiếm trong từng lớp đương đại. Một liệt kê gây cảm giác không vui là con người ai cũng nói láo và chúng ta đã làm điều đó từ khi 2 - 3 tuổi. Càng lớn , xu hướng nói láo càng tăng , đặc biệt là ở tuổi teen và trưởng thành. Theo một nghiên cứu ở Mỹ , 90% học trò cấp 2 nhấn mình từng quay cóp , ăn lận trong giờ kiểm tra để đạt cao điểm. Thời kì gần đây , nước Mỹ xao động vì scandal ăn lận của vài giáo viên trường quốc lập nổi danh. Theo Associated Press , trong vòng 15 năm , một số giáo viên ở ba tiểu bang miền Nam đã trả tiền để vượt qua bài kiểm tra định kỳ sát hạch , nhằm tiếp tục có khả năng làm việc ở các trường công. Mỗi lần , họ chi khoảng 1.500 - 3.000USD ( 30 - 60 triệu VND ) cho mỗi người thi hộ. Những câu chuyện trên chỉ là vài điển hình chứng minh một nhận định: con người ai cũng ăn lận , thậm chí là giáo viên - người có nhiệm vụ chỉ dẫn thế hệ sau chân thực. Câu hỏi được đặt ra với các nhà tâm lý học: Phải chăng thế giới này không có người tốt , khi mà ai cũng thích lừa dối người khác? Để phúc đáp câu hỏi trên , nhà tâm lý học Desteno và cộng sự Piercarlo Valdesolo đã tiến hành một thử nghiệm kiểm chứng. Họ mời các tự nguyện viên vào một căn phòng , cho làm bài kiểm tra toán và logic gồm 2 loại: cực dễ và cực khó. Họ được phép sử dụng đồng xu để lựa chọn một trong hai loại bài trước khi tham dự. Kết quả vô cùng kinh ngạc: phần lớn trong số họ chọn được câu hỏi dễ , lên tới hơn 90%. Theo xem xét kỹ lưỡng của hai nhà tâm lý học , rất nhiều người trong số đó đã tung đồng xu vài lần chỉ để chọn bài tập dễ. Như vậy họ đã ăn lận ngay từ khi chưa tiến hành thử nghiệm. Thế mà , khi được phát tờ đánh giá sự công bình của bản thân , những người ăn lận này tự chấm cho mình thang điểm rất cao , từ 7-10. Từ thử nghiệm nêu trên , hai nhà tâm lý học đã đưa ra lời giải cho quá trình ăn lận của con người. Theo đó , lừa dối , ăn lận , chân thực tồn tại chung với nhau và chúng ta luôn đối diện với sự lựa chọn một trong số chúng với mỗi hành động thường nhật. Một cách khách quan , họ tự tin tuyên bố rằng , con người có khả năng phân biệt xem đâu là điều đúng đắn , đâu là điều lệch lạc. Tuy nhiên , hành động thực tiễn của chúng ta lại tuân theo một quy luật khác: luật đánh đổi giữa mục đích hiện nay và mục đích lâu dài. Khi ăn lận , con người có hai lựa chọn: nếu giả trá thành công , chúng ta sẽ hoàn thành được nghề nghiệp trước mắt. Mặt khác , trong tương lai xa , nếu hành vi xấu bị phát hiện , chúng ta sẽ phải trả giá rất nhiều. Do vậy khi mục đích trước mắt được đề cao , con người có xu hướng ăn lận nhiều hơn. Vì não bộ có khả năng nhận thức được đâu là hành động đúng , đâu là hành động sai nên khi ăn lận , con người phải trải qua một quá trình gọi tên: “đánh lừa bộ não”. Địa ngục muốn ăn lận sẽ tìm cách biện minh cho hành động của mình. Trong đầu họ Lộ rõ ra nghĩ suy rằng: “Việc ăn lận này rất phổ quát , ai cũng làm thế trong trường hợp này và như thế là hợp lý”. Nói một cách khác: con người ăn lận chính bản thân trước khi ăn lận người khác. Nhân tố có tác động đến một điều gì đó nhiều nhất tới việc con người ăn lận chính là môi trường từng lớp. Những điều bạn chứng kiến hàng ngày sẽ tác động không nhỏ tới việc lựa chọn hành động và xu hướng ăn lận. Nói một cách giản đơn , nếu thấy càng nhiều người quay cóp , ăn lận thì vô hình chung , thói xấu ấy tác động tới nhận thức của não bạn: “Gian lận như thế có gì đâu , ai cũng làm thế mà”.